Zamislite čovjeka koji je bio više od običnog naučnika – Arčibald Rajs, švicarski forenzičar i prirodnjak, slavi se u Beogradu izložbom koja otkriva njegove skrivene strane. Prije tačno 90 godina umro je čovjek koji je bio jedan od najvećih prijatelja Srba, a njegova strast prema prirodi i doprinos formiranju prirodnjačkih zbirki u Prirodnjačkom muzeju u Beogradu sada su konačno u fokusu.
Rajs nije bio samo profesor univerziteta u Lozani i forenzičar koji je svjedočio strahotama Prvog svjetskog rata u Srbiji. Bio je humanista, zaljubljenik u prirodu, koji je lično poklonio muzeju zbirke leptira i ptica sa teritorije Beograda. Njegova ljubav prema prirodi nije bila samo naučna – imao je kućne ljubimce poput praga belouške, lisice i ježa, i često je šetao Košutnjakom i Adom Ciganlijom skupljajući leptire.
Izložba, koju je osmislio Slavko Spasić, otvorena je 9. avgusta u Prirodnjačkom muzeju, a prisustvovala je i zamjenica ambasadorke Švicarske u Srbiji, Koni Kamenzind, koja je istakla značaj Rajsovog doprinosa povezivanju Srbije i Švicarske.
Ali, Rajsova priča nije samo o prirodi. On je bio i svjedok strahota okupacije Srbije tokom Prvog svjetskog rata, a njegova knjiga “Čujte, Srbi” i dokumentarac istog naziva, koji je dio izložbe, prikazuju njegovu borbu da svijetu prenese tragediju koju je Srbija pretrpjela.
Iako je bio iskren prijatelj Srba, Rajs je stekao i neprijatelje među srpskim političarima, koji su ga smatrali konkurencijom. Njegova kontradiktorna ličnost – toplo srce i hladne oči – i danas intrigira istoričare.
Danas postoji čak šest mjesta sjećanja na Rajsa u Srbiji, a njegovo srce je preneseno u spomen-kapelu na Kajmakčalanu, mjestu gdje je svjedočio povratku srpskog naroda svojoj otadžbini.
Ova izložba nije samo podsjetnik na čovjeka koji je volio Srbiju i njenu prirodu, već i poziv da se sjetimo koliko je važna istina, prijateljstvo i strast prema svijetu oko nas. Ako ste mislili da znate sve o Arčibaldu Rajsu, razmislite ponovo – jer ovo je lice koje će vas iznenaditi i dirnuti.
Ako vam je ova priča zapalila znatiželju, bacite pogled na dokumentarac “Čujte, Srbi” i podijelite s nama šta mislite o ovom neobičnom prijatelju Srbije. Ko zna, možda i vi pronađete svog unutrašnjeg prirodnjaka!
